'Ang pagsulat ni Detha ay ang kanyang paraan ng paglaban sa pagpataw ng Hindi'

Vishes Kothari sa pagsasalin ng walang hanggang mga kuwento ni Vijaydan Detha, ang pamana ng kilalang chronicler at ang kapabayaan na kinaharap ni Rajasthani

Si Kothari, isang Masters sa matematika mula sa Unibersidad ng Cambridge, ay nagturo ng paksa sa Ashoka University bago bumaling sa pagkonsulta sa pananalapi.

Kung gusto mong ipakilala si Vijaydan Detha, marahil ang pinakamahusay na paraan ay ang pag-usapan ang tungkol sa Shahrukh-Rani starrer Paheli , na umiikot sa isang impostor na multo at isang bagong kasal na nobya. Ang pelikula noong 2005, na idinirek ni Amol Palekar, ay isang muling paggawa ng pelikula noong 1973 ng Mani Kaul na pelikula, batay sa maikling kuwento ng manunulat na Rajasthani na si Duvidha. Ang kilalang manunulat ng dulang si Habib Tanvir na si Charandas Chor ay isa ring adaptasyon ng isang lore na isinulat ni Detha, gayundin ang pelikula ni Shyam Benegal noong 1975. Ang direktor na si Prakash Jha ay nag-imortal ng isa pang kuwento sa Parinati, at ginawa rin ni Mahmood Farooqui ang Dastangoi adaptation ng Chouboli.

Nagbibigay ng bagong buhay sa mga sinulat ni Detha ngayon ay ang Timeless Tales ni Puffin mula kay Marwar (Rs 250), na nagdiriwang ng kanyang Bataan ri Phulwari, isang labing-apat na dami ng mga kuwentong bayan ng Rajasthani na naging dahilan upang siya ay tinawag na Shakespeare ng Rajasthan. Dito, nagsalin si Vishes Kothari ng mga kwento ng mga guwapong rajkanwar, masasamang mangkukulam, mapagsamantalang thakar, kuripot na seth, matatalinong insekto, mabait na ahas at marami pa.

Si Kothari, isang Masters sa matematika mula sa Unibersidad ng Cambridge, ay nagturo ng paksa sa Ashoka University bago bumaling sa pagkonsulta sa pananalapi. Tubong Sadulpur sa Rajasthan, naugnay siya sa ilang proyekto ng UNESCO-Sahapedia na nakatuon sa mga tradisyong pangmusika ng mga kababaihan sa Rajasthan. Mga sipi ng isang panayam sa tagasalin:

Ang Bataan ri Phulwari ay sinasabing isang imbakan ng mga kuwento ng karaniwang tao at pang-araw-araw na mga tao ng Rajasthan. Bakit ito napakahalaga?

Si Vijaydan Detha ay umalis sa Jodhpur at bumalik sa kanyang nayon, Borunda, noong 1950s at nagsimulang mangolekta ng mga kwentong bayan mula sa mga katutubong nayon — mga musikero ng caste at genealogist, mga gumagala na bard at minstrel, monghe, at pangunahin mula sa mga kababaihan. Ginamit niya ang mga kuwentong bayan bilang anyo at midyum ng kanyang pagpapahayag sa panitikan sa pamamagitan ng paggawa ng mga ito sa mga kuwento at nobela. Ang gawaing ito ay nagpatuloy sa halos limang dekada at ang resulta ay ang 14 volume na Bataan ri Phulwari. Hindi lamang ang koleksyong ito ay isang minahan ng ginto ng mayaman ngunit marupok na mga tradisyon sa bibig ng Rajasthan, ito rin marahil ang pinakamahalaga at nagbibigay-katwiran na gawa ng 20th century Rajasthani prosa.

Kailan pumasok sa buhay mo ang mga kuwento ni Detha?

Ang gawa mismo ni Detha ay medyo kilala sa mga taong may interes sa hindi nasasalat na pamana ng estado. Matagal na akong nagkaroon ng mga libro, ngunit ang ideya ng pagsasalin ng mga kuwentong ito ay iminungkahi sa akin habang nagtuturo ako sa Ashoka University ng isang kaibigan at kasamahan, si Sanjukta Poddar.

Ano ang nagtulak sa iyo na isalin ang mga kuwentong ito sa Ingles?

Ang isang bahagi ng apela ay personal. Narinig ko na ang ilan sa mga kwentong ito habang lumalaki, pamilyar sa akin ang mga karakter at setting. Kaya naman, palagi kong naramdaman na ang mga kwentong ito ay pag-aari ko rin sa isang kahulugan.

Pangalawa, para kay Detha, ang pagsulat sa Rajasthani ay isang anyo ng kultural na paninindigan. Siya ay isang mananampalataya, gaya ng sinumang iskolar ng mga wika, na ang Rajasthani ay isang natatanging wika at hinahatulan ng mabagal na kamatayan sa kawalan ng opisyal na pagkilala. Hindi lamang niya ginamit ang kanyang pagsusulat bilang kanyang paraan ng paglaban sa pagpataw ng Hindi, naniniwala din siya na ang malikhaing gawa at pagpapahayag ng isang tao ay nakakamit ang tunay na potensyal nito sa sariling wika.

Nakikita ko rin na ang sitwasyon ni Rajasthani sa ngayon ay labis na nakakabahala — ito ay isang wikang may dokumentadong kasaysayan na lumipas nang hindi bababa sa 1,100 taon at ito pa rin ang wika ng karaniwang mga tao sa lupain. Kaya naisip ko na ang mga pagsasaling ito ay maaari lamang magdulot ng higit na kamalayan sa natatanging pagkakakilanlan ng Rajasthani, pati na rin sa malawak na pasalita at nakasulat na panitikan dito.

Ang mahika ng prosa ni Detha ay nakasalalay sa orality nito - kahit na sa nakasulat na anyo, ang mga kwentong bayan ay hindi nawawala ang kanilang mahahalagang oral form. Akala ko ito ay mahalaga upang mapanatili sa panahon ng pagsasalin, sabi ni Kothari.

Ano lahat ang nasa isip mo habang nagsasalin?

Ang mahika ng prosa ni Detha ay nakasalalay sa orality nito - kahit na sa nakasulat na anyo, ang mga kwentong bayan ay hindi nawawala ang kanilang mahahalagang oral form. Naisip ko na ito ay mahalaga upang mapanatili sa panahon ng pagsasalin. Pangalawa, gusto kong ihatid ng mga kuwento ang kahulugan ng pinagmulang wika at kultura — ang ritmo nito, ang mga ekspresyon nito, ang mga pang-aabuso, ang mga kasabihan. Kaya sinubukan kong lumikha ng isang pakiramdam ng rehiyonal sa pagsasalin sa Ingles.

Paano mo napili kung aling kuwento ang isasama sa Timeless Tales?

Ang mga kwentong bayan ay may iba't ibang uri at isinasalaysay sa iba't ibang okasyon. Mayroong mga kuwento sa oras ng pagtulog na isinalaysay ng mga ina at lola habang pinapatulog nila ang mga bata sa gabi, ang ilan ay mga kuwento na ginagamit sa mga sermon ng mga monghe upang ipaliwanag ang isang tiyak na pagtuturo, ngunit ang iba pang mga kuwento ay nagmula sa vrat kathas, na isinasalaysay kapag ang mga kababaihan ay nag-aayuno. . Maraming mga kuwento ang ikinuwento ng mga caste genealogist - kapag ang gawain ng pagsasalaysay ng mga genealogies ay tapos na, pagkatapos ay madalas silang nagsasalaysay ng mga kuwento. Ang iba naman ay ipinagpapalit kapag dinidiligan ng mga magsasaka ang kanilang mga bukid sa gabi. Sinubukan kong pumili, sa malawak na pagsasalita, kahit isa sa bawat uri ng kwentong nakilala ko sa koleksyon ni Detha. Sa sandaling handa na ako ng mahabang listahan, ito ay isang proseso ng pabalik-balik kasama ang editor, si Arpita Nath, na nakatuon sa mga huling kuwento.

Gaano katanyag ang mga kuwentong ito sa mga sambahayan ng Rajasthan at Marwari sa ibang lugar, o nawawala ba ang mga ito?

Maraming kuwento ang nasa Rajasthan at sa mga komunidad ng diaspora. Gayunpaman, ang mismong tradisyon ng pagpapalitan ng mga kuwento ay bumababa — dahil sa malinaw na mga dahilan.

Ipinapahayag mo ang takot na ang patuloy na pagpapabaya ay maaaring humantong sa pagkamatay ng wika. Ano ang maaaring gawin upang mapanatili at maisulong ito?

Ang wika ay sinasalita pa rin ng hindi bababa sa pitong crore na tao sa estado, ayon sa mga opisyal na numero. Ang pangunahing problema ay ang pagtanggi/pagkabigong magbigay ng pagkilala sa wika, na nangangahulugang ito ay nasa labas ng mga istruktura ng suporta at sustento ng institusyon. Kaya siyempre, napakahalaga ng pagkilala. Gayunpaman, marami pang magagawa — kabilang ang pagtanggap sa bagong media na available sa amin, at paglikha ng magandang content sa wika — video man, audio o nakasulat.

Para kanino mo isinulat ang aklat na ito?

Palagi akong umaasa na ang mga mambabasa mula sa ibang bahagi ng bansa ay pahalagahan ang aklat, ngunit sa palagay ko ang isang partikular na demograpikong nasa isip ko ay ang mga English na mambabasa mula sa o sa Rajasthan na nahiwalay sa kanilang wika at dahil dito ang mga tradisyon nito. Sana ay maipaunawa nito sa atin ang ating pagkawala.

Maaari mo bang sabihin sa amin ang tungkol sa pangalawang aklat sa serye?

Ang pangalawang aklat, muli ng mga pagsasalin mula sa Bataan ri Phulwari, ay kasama ni Harper Collins. Ito ay pansamantalang pinamagatang Garden of Tales – The Best of Vijaydan Detha. Dapat lalabas na next year.

Ibahagi Sa Iyong Mga Kaibigan: